تحليل مسائل سياسي مستلزم بررسي مسائل در چارچوب‌هاي مختلف است.تحليل سفرها، ديدارها و مذاکرات ديپلماتيک نيز ظرافت‌هاي خاص خود را دارد.سطح مذاکرات،هيات همراه،مدت سفر،تعداد ديدارها،واکنش افکار عمومي، تفاهم‌نامه‌ها، بيانيه‌ها و رفتارشناسي سياستمداران از جمله مواردي است که در تحليل سفرهاي ديپلماتيک حائز اهميت است.با نگاهي به مولفه‌هاي ذکر شده مي‌توان اذعان داشت سفر حسن روحاني به هندوستان از اهميت بالايي برخوردار بوده و در نوع خود کم نظير است.پر واضح است آيتم‌هاي مختلفي براي همگرايي تهران_دهلي نو وجود دارد و کنش‌هاي اخير دولت‌هاي ايران و هند اين موضوع را نشان مي‌دهد که پتانسيل‌هاي بالقوه همگرايي به مرحله اجرا رسيده است.
سفر سه روزه رئيس جمهوري به هند و امضاي قراردادهاي متعدد، حاکي از اراده دو طرف به بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي فرهنگي، اقتصادي و ژئوپلتيک براي ترسيم مسير تازه‌اي در مناسبات تهران و دهلي نو است. در جريان سفر رييس جمهوري ايران به هند نزديک به 15 توافقنامه و يادداشت همکاري تجاري و اقتصادي بين دو کشور امضا و يک بيانيه سياسي مشترک از سوي ايران و هند منتشر شد. امضاي موافقتنامه ارتقاي همکاري‌هاي کنسولي بين دو کشور از جمله تسهيل رواديد از ديگر اهداف اين سفر است.ترانزيت و حمل و نقل، انرژي، همکاري‌هاي علمي‌و فرهنگي، و همکاري‌هاي کنسولي هر کدام زمينه‌هاي مستعدي براي توسعه همکاري‌هاي دو طرف به حساب مي‌آيد. رئيس‌جمهوري اسلامي‌ايران ديروز در آغاز مرحله دوم سفر خود به هندوستان، به طور رسمي‌در کاخ رياست‌جمهوري اين کشور، از سوي رئيس‌جمهور و نخست وزير هندوستان مورد استقبال قرار گرفت. در مراسم استقبال رسمي‌از حجت‌الاسلام و‌المسلمين دکتر حسن روحاني پس از نواخته شدن سرود ملي ايران و هندوستان، رؤساي جمهور دو کشور از يگان تشريفات سان ديدند.در جريان اين مراسم به افتخار حضور رييس جمهوري اسلامي‌ايران و هيأت همراه 21 گلوله توپ شليک شد و رؤساي جمهوري ايران و هندوستان، هيأت‌هاي عالي‌رتبه مقامات همراه را به يکديگر معرفي کردند.روحاني در پاسخ به اين پرسشي درباره روابط ايران هندوستان گفت: اگر ما بتوانيم در اين سفر به نقطه اي از روابط عالي برسيم که اجداد ما در ايران و هندوستان داشتند، کار بزرگي کرده ايم.مذاکرات رسمي‌و ملاقات رئيس جمهور و نخست وزير هند و هيأت‌هاي عالي‌رتبه دو کشور قرار است در کاخ حيدرآباد نخست وزير اين کشور برگزار شود.حجت الاسلام و المسلمين حسن روحاني در ديدار «نارندرا دامورداس مودي» با ابراز خرسندي از روند رو به توسعه روابط تهران – دهلي نو اظهارداشت: روابط ايران و هند به ضرر هيچ کشوري نيست وظرفيت‌هاي گسترده اي براي توسعه و تعميق روابط ايران و هندوستان وجود دارد که بايد از تمامي‌اين ظرفيت‌ها در راستاي منافع و آينده اي بهتر براي دو ملت و منطقه ، بيش از پيش بهره گرفت.
وي تقويت زبان فارسي در هندوستان را براي توسعه روابط دو کشور مهم برشمرد و با بيان اينکه بدون زبان فارسي تعميق پيوندهاي تاريخي دو ملت دشوار خواهد بود؛ بر ضرورت مبادلات فرهنگي، تقويت و ايجاد کرسي‌هاي زبان فارسي در دانشگاههاي هندوستان تاکيد کرد.
رئيس جمهور، حوزه‌هاي مرتبط با انرژي و حمل و نقل را دو ظرفيت مهم براي همکاري راهبردي ايران و هندوستان خواند و افزود: بندر چابهار به عنوان پل ارتباطي هند به افغانستان و آسياي مرکزي و اروپاي شرقي، مي‌تواند روابط تاريخي دو کشور و منطقه را مستحکم‌تر سازد.
روحاني اظهارداشت: روابط ترانزيتي دو کشور ظرفيت‌هاي چندجانبه و منطقه‌اي با مجموعه کشورهاي منطقه ايجاد خواهد کرد و ما آماده قراردادهاي سه جانبه و چندجانبه ايم تا اين مسير ترانزيتي از چابهار، به مسير استراتژيک براي استحکام روابط منطقه‌اي تبديل شود.
وي همچنين با بيان اينکه ايران مي‌تواند انرژي مورد نياز هندوستان را در قالب قراردادهاي راهبردي بلندمدت تامين کند، گفت: اين قراردادهاي بلندمدت در حوزه‌هاي انرژي و حمل و نقل، دو کشور را به شرکاي راهبردي و مطمئن مبدل خواهد ساخت.
رئيس جمهور در ادامه با اشاره به علاقه مندي شرکتهاي هندي براي توسعه فعاليت‌هايشان در ايران گفت: اين شرکتها مي‌تواند در حوزه‌هاي انرژي، تاسيسات شيرين سازي آب، کشاورزي و ايجاد شهرک‌هاي فناوري و انرژي خورشيدي فعال شوند.
روحاني، تروريسم را معضلي نه تنها براي منطقه بلکه براي جهان دانست و با تاکيد بر ضرورت تقويت همکاري کشورها در اين عرصه ، گفت: بايد با ريشه‌هاي تروريسم که عمدتا فکري و فرهنگي و ناشي از ترويج انديشه‌هاي افراطي و مروج خشونت است، مبارزه کرد و ما آماده همکاري فرهنگي در اين زمينه با کشورهاي دوست ازجمله هندوستان هستيم.
نخست وزير هند نيز در اين ديدار روند توسعه روابط دو کشور را رضايتبخش خواند و تاکيد کرد که کشورش مصمم به توسعه همه‌‌جانبه روابط با ايران است و بايد از ظرفيت‌هاي گسترده‌اي که در روند توسعه اين مناسبات وجود دارد ، بهره‌برداري کرد.
نارندرا دامورداس مودي گفت: با برداشته شدن بسياري از موانع بر سر راه توسعه همکاري اقتصادي ايران و هندوستان، عمده سرمايه گذاري‌هاي دوجانبه به نتيجه رسيده و به روند توسعه مناسبات تهران – دهلي نو شتاب داده است.
وي با بيان اينکه هندوستان آماده همکاري‌هاي درازمدت با ايران در همه زمينه‌هاي مورد علاقه دو کشور است ، تصريح کرد: شرکتهاي هندي آماده‌اند سرمايه‌گذاري‌هاي خود را در حوزه‌هاي همکاري‌هاي مشترک از جمله نفت و گاز توسعه دهند.
نخست وزير هندوستان همچنين به اهميت و جايگاه ويژه بندر چابهار براي توسعه همکاري‌هاي منطقه اي اشاره و با تاکيد بر اينکه «چابهار مي‌تواند بازي مناسبات تجاري در منطقه و جهان را عوض کند»، گفت: ما هم اکنون صدور محصولات خود از جمله گندم را از طريق بندر چابهار به افغانستان آغاز کرده‌ايم.
وي همچنين پيشنهاد داد که در آينده نزديک سميناري متشکل از نمايندگاني از کشورهاي منطقه از جمله روسيه و کشورهاي اوراسيا در چابهار برگزار شود.مودي در ادامه تروريسم و گسترش آن را موجب نگراني همه کشورهاي منطقه و ازجمله هندوستان برشمرد و گفت که کشورش آماده همکاري با ايران در مبارزه با تروريسم است.
ايران براي توسعه روابط همه جانبه با هندوستان
محدوديتي قائل نيست
همچنين حجت الاسلام و المسلمين دکتر حسن روحاني در ديدار«سوشما سواراج» وزير خارجه هندوستان در دهلي نو، با بيان اينکه دو کشور براي توسعه و تقويت بيش از پيش روابط و همکاريها، تجربه و ظرفيت گسترده اي دارند، گفت:در ديدار با رئيس جمهور و نخست وزير هندوستان اشاره کردم اگر بتوانيم به نقطه‌اي از روابط عالي برسيم که اجداد ما در ايران و هندوستان داشتند، کار بزرگي کرده‌ايم.
رئيس‌جمهور، توسعه روابط دو کشور بزرگ و تاثيرگذار در منطقه آسيا را به نفع دو ملت و کل منطقه دانست و اظهارداشت: تسهيل روند رفت و آمد مردم ايران و هند با توجه به جاذبه‌هاي فراوان فرهنگي و تاريخي در دو کشور با اهميت است.
روحاني به اراده مقامهاي ارشد دو کشور براي توسعه همکاري‌هاي مشترک اشاره کرد و گفت: ايران و هندوستان در حوزه‌هاي انرژي ، حمل و نقل ، معدن ، صنعت و فناوري‌هاي نوين مي‌توانند همکاري‌هاي خود را توسعه دهند و تهران با ارائه تسهيلات به شرکتهاي هندي، از حضور فعال‌تر آنها در بازارهاي ايران استقبال مي‌کند.
رييس‌جمهور همچنين تقويت همکاري‌هاي دو کشور در مسايل منطقه‌اي و بين‌المللي را ضروري برشمرد و اظهارداشت: تقويت همکاري‌هاي ايران و هند در مسايل منطقه اي مي‌تواند پايه‌هاي ثبات و امنيت در منطقه را تقويت کند.وزير خارجه هندوستان نيز در اين ديدار که در هتل اقامت رئيس جمهور انجام شد، تاکيد کرد که کشورش مصمم است روابط خود را در همه عرصه‌ها با جمهوري اسلامي‌ايران تقويت کند.
«سوشما سواراج» بازديد مقامهاي بلندپايه ايران و هندوستان از پايتخت‌هاي دو کشور را نشانه سطح عالي روابط دانست و گفت ما اميدواريم روابط دو کشور در همه زمينه‌ها توسعه يابد.وي همچنين ابراز اميدواري کرد که براي تقويت رفت و آمد ميان مردم دو کشور ، روند دريافت ويزا تسهيل شود.وزير خارجه هندوستان همچنين طرح توسعه بندر چابهار را نه تنها براي ايران بلکه منطقه بسيار با اهميت برشمرد و گفت:مردم افغانستان ، هند و منطقه از پروژه توسعه چابهار بسيار خرسند هستند.
اشتباه محاسباتي دليل دشمني‌هاي مداوم آمريکا عليه ايران است
همچنين روحاني در موسسه پژوهشي آبزرور در دهلي نو درباره «اولويت‌هاي سياست خارجي ايران» گفت: سوال اصلي در برابر نخبگان در حال حاضر آن است که بعد از اين همه پيشرفت‌هاي علمي‌در جهان و مراکز علمي‌و دانشگاهي متعدد که روزبروز به تعداد آنها افزوده مي‌شود و همچنين توسعه فرهنگ در جامعه انساني، چطور هنوز مسايل و مشکلات بسيار مهمي‌در جهان باقي مانده است که جوامع بشري با آنها روبروست.
وي گفت بايد نخبگان به پاسخ اين پرسش بينديشند که چرا جنگ پايان نمي‌يابد، چرا همچنان تجاوز به حقوق ديگران به ملت‌هاي ديگر به کشورهاي ديگر ديده مي‌شود و چرا در جهان امروز هنوز رعب و وحشت و ترس از تروريسم از افراطي گري و بسيار از مسايل ديگر وجود دارد.
وي با تاکيد بر اينکه بشر در طول قرن‌ها و هزاران سال بشر با اين مشکلات مواجه بوده و درباره آن بسيار فکر کرده است گفت: برغم تمام اين تلاشها اشکال کار کجاست که جوامع بشري در مبارزه با دشواري‌ها همچنان ناموفق هستند.وي گفت اگر سرنوست انسان اين است که تا زماني که بشر باقي است جامعه بدون جنگ و تجاوز قابل تصور نيست، پس چرا همه از اخلاقيات و فضايل سخن مي‌گويند.
رييس جمهوري کشورمان با تاکيد بر اينکه بسياري از مسايل ناخوشايند در جهان از اشتباه محاسبه نشات مي‌گيرد، افزود: شکل روابط آمريکا با ايران نمونه‌اي از اين اشتباه در محاسبه است. آمريکا يک کشور صنعتي است با دانشگاههاي بزرگ و متفکرين زياد و سياستمداران فراوان که نسبت به منطقه ما اشراف دارد، صدها هزار جاسوس در ساليان دراز عليه ايران استخدام کرده، سياستمداران بسياري به ايران فرستاده که در مقطعي در سالهاي قبل از انقلاب کل سرنوشت کشور به دست آنها بود و براي همه چيز آنها تصميم مي‌گرفتند.وي با تاکيد بر اينکه همين آمريکا در سالهاي بعد از انقلاب مداوم در حال اشتباه محاسباتي بوده است، گفت از روز اول انقلاب، آمريکا تصميم گرفت انقلاب را سرنگون کند، اما بارها مجبور شد توبه کرده و اظهار پشيماني کند. اما اکنون پس از تحمل اين همه ضرر از سوي آمريکا به خاطر اشتباه محاسباتي ، دوباره فرد جديد آمده است که هوس توطئه در او زنده شده است.
نيتجه اشتباه محاسباتي آن بود که آمريکا نتوانست سياست‌هاي خوبي در قبال ايران اتخاذ کند. علاوه بر اين آمريکا نتوانست وفاي به عهد کند.
اداي احترام روحاني به گاندي
همچنين رئيس جمهوري اسلامي‌ايران با حضور در بناي يادمان مهاتما گاندي بانثار تاج گل به پدر استقلال و رهبر فقيد سياسي و معنوي هندوستان اداي احترام کرد. حجت الاسلام و المسلمين حسن روحاني ديروز در جريان سفر به هندوستان ضمن نثار تاج گل و اداي احترام، دفتر يادبود يادمان ماهاتماگاندي را امضا کرد.